Probleemgedrag, is gedrag dat ouderen met dementie laten zien, wat maakt dat hij/zijn moeilijkheden in het leven ervaart.
Op gebied van probleemgedrag kan sprake zijn van:
• Passiviteit / apathie
Passiviteit kan een uiting zijn van een depressie of een laag zelfbeeld. Vaak ontbreken de mogelijkheden en de energie om met anderen in contact te treden.
Werkvormen die in de muziektherapie veel worden gebruikt zijn zingen, luisteren en actief ritmespel op ritme-instrumenten. Het contact dat door het muzikale samenspel ontstaat kan maken dat de oudere zich meer verbonden voelt met zijn omgeving, zijn activiteit weer kan waarderen, waardoor een positiever zelfbeeld kan ontstaan. De oudere wordt gestimuleerd om ook in het dagelijks leven meer initiatief te nemen.
• Onrust / dwangmatig handelen
Is een van de bekendste gedragsproblemen die bij dementie kan optreden. Ouderen zijn onrustig en zoeken, wat zich in ononderbroken lopen, vragen naar de weg, roepen, verzameldrang of doelloos repetitief gedrag kan uiten.
De muziektherapeut speelt op deze beperking in, door een veilige rustgevende omgeving aan te bieden. Onderzoek heeft uitgewezen dat het zingen van rustgevende, vertrouwde liederen de onrust duidelijk kan verminderen (HM Ridder 2007). De muziektherapeut onderzoekt en adviseert m.b.t. het doseren van prikkels in de woonomgeving om het probleemgedrag te beïnvloeden.
• Agressie
Agressief gedrag kan voortkomen uit cognitieve beperkingen. Het is logisch dat wanneer de oudere de wereld om hem heen niet goed meer kan begrijpen door de cognitieve problemen, boos kan reageren tijdens de algemene dagelijkse levensverrichtingen zoals wassen en kleden (ADL) of in andere dagelijkse situaties. Ook kan het gedrag van andere ouderen met afwijkend gedrag ten gevolge van dementie [bijvoorbeeld verzameldrang of ononderbroken lopen] agressieve reacties bij de cliënt oproepen.
Muziektherapie kan aansluiten bij de gevoelens van wanhoop en woede. Door het aanbieden van muzikale werkvormen waarin de cliënt zich kan uiten, kan deze zijn gevoelens tot uiting brengen. Dat kan zijn het bespelen van een trommel, maar ook het luisteren van energieke muziek.