Geheugenproblemen - cognitieve problemen:
Het verloop van de ziekte dementie kent een zeer individueel verloop en heeft dus iedereen een ander verloop. Gemeenschappelijk is in ieder geval dat het een onomkeerbaar proces van aftakeling is.
In de zorg voor dementerenden maakt men onderscheid tussen verschillende fases van het dementeringsproces. Dit doet men vooral om aan te kunnen geven welke zorg en bejegening het beste bij de dementerende mens op dit moment past. Naomi Feil beschrijft 4 verschillende fases van dementie. Andere onderzoekers zien drie verschillende fases van dementie.
Onderstaand een overzicht en beschrijving van de verschillende fases:
Bedreigde ik (begeleidingsniveau):
De dementerende mens is in het begin van het dementeringsproces. Vaak wonen mensen nog thuis, eventueel met hulp, of in een verzorgingshuis. De oudere kan zichzelf nog redelijk redden, alleen is er sprake van lichte geheugenproblematiek. Soms beseffen ouderen dit en worden daardoor verdrietig of opstandig. Mensen proberen alles zo goed mogelijk en zo zelfstandig mogelijk te doen. Hiervoor gebruiken zij vaste, vertrouwde structuren en handelingen. Activiteiten van het dagelijkse leven kosten echter veel energie. Het contact met een dementerende mens in deze fase kan wederkerig verlopen, alleen zullen de partner een aantal dingen opvallen, zoals vergeetachtigheid of het vaak herhalen van handelingen of uitspraken. De dementerende leeft in het hier en nu.
Verdwaalde ik (verzorgingsniveau):
Het dementeringsproces is voortgeschreden. Mensen hebben veel meer hulp nodig. De oudere kan zichzelf eigenlijk niet meer geheel zelfstandig redden en is afhankelijk van hulp. Kenmerkend voor deze fase is dat mensen minder goed georiënteerd zijn in plaats, tijd en persoon, wat ten gevolge heeft dat zij soms in het heden en soms in het verleden leven, denken, voelen en handelen. Wanneer mensen met de realiteit worden geconfronteerd kunnen zij soms nog weer naar het heden terugkeren. Een gestructureerde omgeving helpt hen erbij. Het contact tussen hulpverlener en dementerende verloopt nog wederkerig, maar moet de hulpverlener vaak structuur bieden in het contact.
Verborgen ik (verzorgingsniveau/verpleegniveau):
De dementerende wordt afhankelijker. De cognitieve functie nemen verder af. De dementerende leeft vaker in het verleden dan in het heden. Het korte termijn geheugen, en vaak ook het lange termijn geheugen, wijzen behoorlijke hiaten op. De dementerende heeft vaak geen boodschap aan de realiteit. Contact moet vaak vanuit de hulpverlener komen. Handelingen verlopen moeilijker.
Verzonken ik (verpleegniveau):
Het dementeringsproces is zo ver voortgeschreden dat de oudere volledig afhankelijk is van hulp. Hij leeft voornamelijk in het verleden of in een tijdloze innerlijke wereld. Handelingen zijn vaak niet doelgericht. De oudere heeft nauwelijks herkenning van de wereld om hem heen. Het contact moet vanuit de hulpverlener komen.
Wanneer Muziektherapie bij ouderen?